Από τη Μασσαλιώτιδα στο Τραγούδι των Παρτιζάνων, η Γαλλική Επανάσταση έχει το δικό της soundtrack για Ελευθερία, Αδελφότητα και Ισότητα.
Φανταστείτε ότι είναι 1789, φανταστείτε ότι ξυπνάτε στο Παρίσι. Είναι Τρίτη, 14 Ιουλίου και μπορείτε να ακούσετε ξεκάθαρα το θυμωμένο όχλο έξω από το παράθυρό σας, τους μαινόμενους στασιαστές που θα πρωταγωνιστήσουν στην Άλωση της Βαστίλης. Η αρχή της Γαλλικής Επανάστασης και το τέλος της αριστοκρατίας. Υπήρχε όμως και κάτι ακόμη, υπήρχε μουσική στον αέρα σχολίασε ο βιολιστής και ιδρυτής της ορχήστρας American Chamber Playersο, Mάιλς Χόφμαν στο NPR. Aλλά όχι μουσική που είχαν συνθέσει Γάλλοι.
“Οι πιο σημαντικοί συνθέτες στη Γαλλία εκείνη την εποχή ήταν ξένοι” λέει ο Χόφμαν. “Ένας από τους πιο διάσημους συνθέτες στο Παρίσι τους καιρούς της επανάστασης και λίγο πριν ήταν ο Τζόζεφ Χάιντν.” Οι καλύτερες και πιο μεστές Συμφωνίες του είναι εκείνες που γράφηκαν για το Λονδίνο (Όξφορντ) και για το Παρίσι μερικές από τις οποίες έμειναν γνωστές με τίτλους όπως π.χ. Συμφωνία της Αναχωρήσεως, της Βασίλισσας (αυτή αγάπησε με πάθος η Μαρία Αντουανέτα), της Εκπλήξεως, της Καμπάνας, των Τυμπάνων, του Κυνηγιού, Στρατιωτική, κ.α.
Η Γαλλική Επανάσταση δεν έπνιξε τη μουσική, τα θέατρα και οι όπερες δεν έκλεισαν στα χρόνια των μεγάλων ταραχών. Αντίθετα μάλιστα οι μουσικοί εμπνεύστηκαν σπουδαίες συνθέσεις, το κοινό τους απολάμβανε τα σχεδόν τελετουργικά κομμάτια τους σε μεγάλες υπαίθριες γιορτές και κάπως έτσι η μουσική έγινε, από μια άποψη, “εργαλείο της επανάστασης” σχολιάζει ο μουσικός. Ένα από αυτά και το μεγαλοπρεπές “Hymne a la Victoire” του Λουίτζι Κερουμπίνι.
Ο Χόφμαν σημειώνει ότι η Γαλλική Επανάσταση έγινε αφορμή για να δημιουργηθούν σχεδόν 3.000 λαοφιλή τραγούδια, συμπεριλαμβανομένης της επιτυχίας του 1790 με τίτλο “Ca ira” (“Θα είναι μια χαρά”), ένας ύμνος που τραγουδούσαν οι άνθρωποι στους δρόμους και οι στίχοι του άλλαζαν όσο η επανάσταση γινόταν ολοένα και πιο βίαιη.
Όμως αν υπάρχει ένα κομμάτι που έμεινε αναλλοίωτο αιώνια μέσα στους αιώνεις είναι το “La Marseillaise” (Η Μασσαλιώτιδα).
“Γράφτηκε το 1792 από τον αξιωματικό του γαλλικού στρατού (του μηχανικού) Ρουζέ ντε Λιλ (Claude Joseph Rouget de Lisle) και έγινε ο ύμνος που τραγουδούσαν οι Μασσαλιώτες εθελοντές στρατιώτες στους δρόμους του Παρισιού επιστρέφοντας στην πόλη. Έγινε ουσιαστικά ο ανεπίσημος ύμνος της επανάστασης” προσθέτει ο Χόφμαν.
Η “Μασσαλιώτιδα” τραγουδήθηκε στην Όπερα κατά τη κήρυξη της Δημοκρατίας οπότε και συμπεριλήφθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 1792 στη χορογραφία του Γκαρμιέλ ως “Προσφορά εις την Ελευθερία” και η Γαλλική Εθνοσυνέλευση την αποδέχτηκε ως το γαλλικό εθνικό ύμνο σε διάταγμα που εκδόθηκε στις 14 Ιουλίου 1795, καθιστώντας την τον πρώτο ύμνο της Γαλλίας.
Η Άλωση της Βαστίλης, εναλλακτικά γνωστή ως “Κατάληψη” ή “Πτώση της Βαστίλης”, στις 14 Ιουλίου του 1789 είναι ένα από τα πιο εμβληματικά ιστορικά συμβάντα όλων των εποχών, σύμβολο της Γαλλικής Επανάστασης και εθνική επέτειος των Γάλλων.
Η μέρα της πτώσης της Βαστίλης, που σήμαινε για τη Γαλλία το τέλος της βασιλικής αυθαιρεσίας, καθιερώθηκε από το 1880 ως εθνική γιορτή της Γαλλίας.
Με αφορμή την ημέρα που ξεκίνησαν πολλά το πολιτιστικό τμήμα της γαλλικής πρεσβείας στις ΗΠΑ επιμελήθηκε μια λίστα αναπαραγωγής στο Spotify με μελωδίες εμπνευσμένες από τις 14 Ιουλίου.
Μεταξύ των τραγουδιών της Γαλλικής Επανάστασης, είναι το “Chant du Départ”, ένα επαναστατικό και πολεμικό τραγούδι γραμμένο από τους Étienne Nicolas Méhul (μουσική) και Marie-Joseph Chénier (στίχοι) το 1794 αλλά και την αριστουργηματική, τζαζ διασκευή της “La Marseillaise” από τον σπουδαίο Γάλλο κιθαρίστα της τζαζ Django Reinhardt το 1946.
Πάτα play!