Γυναικοκτονία: οι viral αναρτήσεις & τα video για μια παιδεία που ίσως σώσει ζωές

Πληθώρα αντιδράσεων προκάλεσε στα κοινωνικά δίκτυα η δολοφονία της Γαρυφαλλιάς στη Φολέγανδρο από τον 30χρονο γυναικοκτόνο σύντροφο της.

Από τις ηχηρές παρεμβάσεις των Κατερίνα Σακελλαροπούλου (Πρόεδρος της Δημοκρατίας), Αλέξη Τσίπρα (επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ), Φώφης Γεννηματά (πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ) και Γιάνη Βαρουφάκη (γραμματέας του ΜέΡΑ25) σε δημόσια πρόσωπα με επιδραστικούς λογαριασμούς στα social media όπως η δημοσιογράφος Έλενα Ακρίτα, ο συγγραφέας Αύγουστος Κορτώ και ο stand-up comedian Ζήσης Ρούμπος η πρόσφατη γυναικοκτονία δείχνει ότι η Ελλάδα είναι εκτεθειμένη στην έμφυλη βία και αυτό πρέπει να αναχαιτιστεί.

“Τα πρόσφατα περιστατικά έμφυλης βίας και γυναικοκτονίας μας έχουν αφήσει όλους άφωνους, συγκλονισμένους. Μας προκαλούν βαθύ αποτροπιασμό και ακόμη βαθύτερη θλίψη” έγραψε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κ. Σακελλαροπούλου στο Facebook.

Ταυτόχρονα όμως, γεννούν σοβαρές ανησυχίες για την έκταση των φαινομένων αυτών στη χώρα μας. Πέρα από την καταγγελία, πέρα από την τιμωρία, είναι αναγκαίο να σκεφτούμε, για μια ακόμη φορά, τις αιτίες που τα προκαλούν και να εργαστούμε αποφασιστικά προς την κατεύθυνση της εξάλειψής τους. Κι αυτό μπορεί να γίνει μόνο με έγκαιρες προληπτικές παρεμβάσεις, στην οικογένεια, στο σχολείο, στους χώρους εργασίας.

Με τη διαπαιδαγώγηση από την πιο τρυφερή ηλικία, με την ευαισθητοποίηση στο πλαίσιο των δομών εκπαίδευσης, με τη μηδενική ανοχή ακόμη και στη βία χαμηλής έντασης, όποτε και όπου γίνεται αντιληπτή. Θα χρειαστεί χρόνος και μεγάλη προσπάθεια για να εξαλειφθούν τα στερεότυπα που πηγάζουν από την ανισότητα των φύλων και που δημιουργούν συλλογική ανεκτικότητα απέναντι σε πράξεις ηθικά και ποινικά κολάσιμες.

Δεν πρέπει όμως να επιτρέψουμε στην κουλτούρα της βίας να κυριαρχήσει, ούτε να αφήσουμε στις οικογενειακές και προσωπικές σχέσεις να εμφιλοχωρεί η ανισότητα, η κακοποίηση και ο φόβος.

Ο Αλέξης Τσίπρας έγραψε στο Instagram:

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Αλέξης Τσίπρας (@alexistsipras)

Άλλη μία γυναικοκτονία για την οποία ευθύνεται μία “κακιά στιγμή”. Μάλλον κάτι δεν πάει καλά στην κοινωνία μας. Όσο βαθύτερα το συνειδητοποιήσουμε, τόσο περισσότερο θα φροντίσουμε να μεγαλώσουμε τους γιους μας με τρόπο που να σέβονται και να εκτιμούν κάθε γυναίκα.

Η Φώφη Γεννηματά έγραψε στο Facebook

Άλλη μια νέα γυναίκα νεκρή από το χέρι του συντρόφου της. Ο φόβος είναι πια μέσα στα σπίτια για τις γυναίκες. Φτάνει πια.
Να μεγαλώνουμε τα αγόρια μας για να τους κάνουμε ικανούς να δημιουργούν, να μοιράζονται, να αγαπάνε, να προστατεύουν, να σέβονται, να εκτιμούν.

Μεγαλώνουμε τα κορίτσια μας και τους λέμε ότι είναι ίσες, αξίζουν. Να διεκδικούν, να νιώθουν ελεύθερες μέσα στη σχέση, να στηρίζονται στις δυνάμεις τους.

Οι κοινωνίες μας γύρισαν πολύ πίσω με την πανδημία. Η ζωή της γυναίκας μοιάζει να μην έχει την ίδια αξία. Κανένας δεν έχει δικαίωμα να θεωρεί τη δική του ζωή ανώτερη ή να αφαιρεί τη ζωή μιας γυναίκας που νομίζει ότι του ανήκει. Κανένας δεν έχει δικαίωμα να μιλά για “κακιά στιγμή”.

Πλήρης εφαρμογή της σύμβασης της Κωνσταντινούπολης τώρα.

Ενώ ο Γιάνης Βαρουφάκης έκανε ανάρτηση στο Twitter γράφοντας:

H πατριαρχία θα καταδυναστεύει, θα τραυματίζει και θα σκοτώνει όσο υπάρχει. Έχει ανοικτούς λογαριασμούς με τις γυναίκες αλλά και με τους άντρες που αντιστέκονται στην βαρβαρότητα. Για αυτό, όσο ζει εμείς θα είμαστε εδώ, ταγμένοι εχθροί της.

Η Έλενα Ακρίτα έδειξε τη δυναμική τoυ λόγου της καταδικάζοντας το κλισέ “κακιά στιγμή” που χρησιμοποιήθηκε από τον γυναικοκτόνο αλλά και την εργαλειοποίηση της δολοφονίας από φιλόδοξα τίποτα της πολιτικής σκηνής γράφοντας

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη nikiamanikia_ tattoo (@nikiamanikia_tattoo)

Δεν μας νοιάζει αν ο γυναικοκτονος είναι αριστερός.
Δεν μας νοιάζει αν ο γυναικοκτόνος είναι δεξιός
Δεν μας νοιάζει αν ο γυναικοκτόνος είναι χριστιανός
Δεν μας νοιάζει αν ο γυναικοκτόνος είναι μουσουλμάνος
Μας νοιαζει που σκότωσε την αδελφή μας.
Μας νοιάζει ότι την πατριαρχία ασπάζονται πολλοί δεξιοί, αριστεροί, χριστιανοί, μουσουλμάνοι, άθεοι, αναρχικοί, πιλότοι, αστυνομικοί, πολίτες υπεράνω πάσης υποψίας και πολλές γυναίκες δυστυχώς.
Και τελικά μας νοιαζει ότι είναι ένα σκουπίδι που ευχαρίστως θα λιώναμε με το γοβάκι μας. #φολεγανδρος #κακιά_στιγμή #metoo #stop_abuse

Ο συγγραφέας Αύγουστος Κορτώ υπενθύμισε ότι “η Γαρυφαλλιά δολοφονήθηκε πρώτα και πάνω απ’όλα επειδή ήταν γυναίκα” με ανάρτηση του στο Facebook

“Μαλώσαμε. Χάλασε η φάση. Ήταν η κακιά η ώρα.”
Μ’ αυτά τα λόγια – μνημείο λογικής κι ευγλωττίας – ένας άντρας εξηγεί το γιατί σκότωσε μια γυναίκα, τη σύντροφό του.
Πείτε μας όμως πάλι γιατί δεν είχε σημασία το φύλο του θύματος. Ότι κι οι γυναίκες είναι άνθρωποι (λες κι είπε κανείς ότι είναι τάπιροι, ή πεύκα). Εξηγήστε μας ότι δεν δολοφονήθηκε επειδή ήταν γυναίκα (μήπως επειδή ήταν άτυχη;), ότι πρόκειται για ένα μεμονωμένο περιστατικό (αυτής της βδομάδας, δηλαδή, μέχρι τη δολοφονία της επόμενης), κι ότι δεν είναι όλοι οι άντρες έτσι (ουδείς το ισχυρίζεται, κι ευτυχώς Παναγία μου).
Η Γαρυφαλλιά δολοφονήθηκε πρώτα και πάνω απ’ όλα επειδή ήταν γυναίκα, σ’ έναν κόσμο όπου οι άντρες σκοτώνουν γιατί έπεσαν “στην κακιά την ώρα”.
Αλλά όχι, σας ακούμε: υποθέτω ότι – και πάλι – το μείζον πρόβλημα, το σοβαρό, είναι η χρήση του όρου “γυναικοκτονία”.

Eνώ ο κωμικός Ζήσης Ρούμπος έγραψε για την πατριαρχία όπως την έχει ζήσει ο ίδιος στη ζωή του σε μια ανάρτηση που έγινε viral για τους εντελώς σωστούς λόγους.

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη ROSA (@rosa_progressive)

Αυτήν την σκατίλα της πατριαρχίας την έζησα, την διδάχτηκα καλά. Γεννημένος το ’76, πρόλαβα να δω τις γυναίκες στις μαζώξεις να μαζεύουν τα πιάτα, ενώ οι άντρες καπνίζαν τα τσιγάρα στα σαλόνια. Σαλόνια που δεν ξεβρωμίζανε από την αντρίλα ποτέ.
Πρόλαβα να ζήσω το “η γυναίκα σπίτι με τα παιδιά αλλιώς στην μάνα της” και το “αυτή βάφει το μαλλί, είναι πουτάνα”. Το παιδικό μου αυτί άκουσε σε καφενείο τους “μεγάλους” να μιλάνε για “γκόμενες” λες και ήταν αμάξια.
Άμα κανένας φίλος ήταν πιο τρυφερός με την γυναίκα του, έτρωγε σίγουρα παντόφλα.
“Σ’ αγαπώ, θα πεις μονάχα τη μέρα που παντρεύεσαι.” Συμβουλή συγγενή, στο παιδικό μου αυτί.
Έζησα, άκουσα, έμαθα να τις μειώνω τις γυναίκες. Να επιβάλλομαι.
Έθρεψα για χρόνια μέσα μου ένα τέρας. Το ισχυρό φύλο. Μέχρι που είδα πόσο ανίσχυρος είμαι μπροστά σε αυτά που μπορεί να μου προσφέρει η γυναίκα. Οι γυναίκες. Η γυναίκα μου.
Για χάρη τους, έκανα ψυχανάλυση. Να σπάσω το γαμημένο απόστημα, να χυθεί από μέσα όλη η σκατίλα του άντρα και από άντρας, να γίνω άνθρωπος.
Έζησα κι άλλα, που δεν γράφονται.
Μου δίνει ελπίδα που μαζί με τους φίλους μου, μεγαλώνουμε παιδιά, που βλέπω το παρελθόν να πεθαίνει.
Καμία συμφιλίωση με το τέρας.
Να πάτε ψυχανάλυση μάγκες.
Να το σκοτώσετε, το μόνο που αξίζει θάνατο.
Το τέρας που μας φυτέψανε οι παλιοί.
Κι όσο το τρέφουμε, μέρος του προβλήματος θα είμαστε κι εμείς.
Είναι ΓΥΝΑΙΚΟΚΤΟΝΙΑ.
Συγγνώμη που υπήρξα κάποιος που τον ενοχλούσε η λέξη.
Είναι το τέρας δυνατό, μα εμένα με κάνει η γυναίκα μου δυνατότερο.

Η συνάδελφος του, κωμικός Χρύσα Κατσαρίνη έγραψε τη δική της ιστορία υπογραμμίζοντας το σωστό Καμία Μόνη:

Επειδή έχω βρεθεί κυριολεκτικά, μια ανάσα μακριά από το να είμαι ένα ακόμα όνομα στην λίστα των γυναικοκτονιών, νιώθω πως πρέπει να μοιραστώ 2 – 3 σκέψεις μου.
Όταν βρίσκεσαι σε σχέση με έναν επικίνδυνο άνθρωπο, έχεις την τάση να αγνοείς την εσωτερική σου φωνή που σε προειδοποιεί. Γιατί πάντα βλέπουμε τα σημάδια. Επιλέγουμε όμως να τα αγνοήσουμε.
Μερικά σημάδια που επέλεξα εγώ να αγνοήσω είναι τα εξής: Ασκούσε λεκτική βία σχεδόν σε καθημερινή βάση από ένα σημείο και μετά, είχε επιθετική συμπεριφορά απέναντι μου, κλωτσούσε έπιπλα, έσπαγε αντικείμενα στο σπίτι, ερχόταν με φόρα καταπάνω μου και πίεζε το κούτελο του στο δικό μου, έπιανε και έσφιγγε το χέρι μου όταν σε ένα καυγά προσπαθούσα να τοποθετηθώ. Όσο στο ενεργητικό του είχε μόνο αυτά, τεχνικά δεν είχε σηκώσει ακόμα χέρι. Όλα όμως έδειχναν πως θα το κάνει. Και το έκανε.
Το γιατί επιλέγουμε να αγνοήσουμε τα σημάδια, είναι διαφορετικό για την καθεμία μας. Ίσως γιατί είχε βίαιο πατέρα και η λεκτική βία της φαίνεται οικεία. Ίσως γιατί νιώθει πως εκείνη θα κάνει την διαφορά και θα μπορέσει να τον βοηθήσει. Ίσως γιατί απλά τον αγαπάει πολύ και δεν μπορεί να δεχτεί πως θα μπορούσε ποτέ να την βλάψει.
Αν λοιπόν ακούσεις αυτή την φωνούλα που σε προειδοποιεί, θα προσπαθήσεις να προβάλεις επιχειρήματα που θα την αποκρούσουν.
Πάμε να αποδομήσουμε κάποια από αυτά.
Όχι, δεν είναι πιεσμένος αυτή την περίοδο. Ακόμα και να είναι, αυτό δεν δικαιολογεί την βίαιη συμπεριφορά του απέναντι σου.
Όχι, δεν φταις εσύ. Σου ρίχνει ευθύνες. Σε κατηγορεί που “τον έφτασες σε αυτό το σημείο”. ΔΕΝ ΦΤΑΙΣ ΕΣΥ. Ακόμα και αν ξεκίνησες έναν καυγά, αν σηκώσει χέρι πάνω σου, αυτό σημαίνει πως νιώθει την άνεση να το κάνει. Θεώρησε πως έχει δικαίωμα πάνω στο σώμα σου. Αυτό το πράγμα βρίσκεται μέσα του. Δεν θα το αλλάξεις, ο, τι και να κάνεις.
Ναι, θα το ξανακάνει. Ο, τι και αν σου πει. Αν κλαίει, αν σου ορκιστεί πως συμβαίνει πρώτη φορά και δεν θα το ξανακάνει ποτέ… Πίστεψε με, θα το ξανακάνει.
Όχι, δεν σε αγαπάει. Το ξέρω ότι θα προσπαθήσει με κάθε τρόπο να σε πείσει για το αντίθετο. Θα είναι τρυφερός, υπέροχος σύντροφος. Θα κάνει πράγματα που λιώνουν την καρδούλα σου. Αλλά συνεχίζει να είναι ο άνθρωπος που μπόρεσε να σε πληγώσει. Είτε με λεκτική, είτε με σωματική βία. Διαβάζεις αυτές τις λέξεις και παρόλο που όλα αυτά σου ακούγονται οικεία, συνεχίζεις να αντιστέκεσαι και να σκέφτεσαι πως στην δική σου περίπτωση δεν ισχύει. Εσένα σε αγαπάει. Αλλά δεν σε αγαπάει. Σκέψου… Πόσο ακατανόητο, πόσο μακρινό και αδύνατο σου φαίνεται το σενάριο να του κάνεις κακό; Αν η απάντηση σου είναι “πολύ”, τότε μπορείς να καταλάβεις την διαφορά ανάμεσα στο να αγαπάς κάποιον και στο να τον θεωρείς κτήμα σου.
Από το σήκωμα του χεριού μέχρι το φόνο, η απόσταση είναι “μια κακιά στιγμή”.
Αυτό το κείμενο δεν γράφτηκε με σκοπό να επιρριφθούν ευθύνες στις γυναίκες που δεν φεύγουν. Όποιος δεν έχει βιώσει μια τέτοια κατάσταση δεν μπορεί να αντιληφθεί την δυσκολία της φυγής. Κάποιες τα καταφέραμε. Οι τυχερές. Οι άλλες, είναι γραμμένες με κόκκινα γράμματα σε πανό. Μεγαλώνουν αυτή την απαίσια λίστα των γυναικών που δολοφονήθηκαν από τους άντρες που αγάπησαν.
Αυτός ο φαύλος κύκλος δεν θα κλείσει ποτέ, αν δεν μεγαλώσουμε ανθρώπους που θα σέβονται την ζωή, τα όρια και τις επιλογές των συνανθρώπων τους. Ελπίζω οι γενιές που θα έρθουν, να κάνουν την διαφορά.
Αυτό το κείμενο γράφτηκε ακριβώς γιατί, μέχρι να δούμε αυτή την διαφορά και την λίστα των ονομάτων να παγώνει, πρέπει να προσέχουμε η μία την άλλη.
Γαρυφαλλιά, λυπάμαι πολύ που μάθαμε και το δικό σου όνομα.

137 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους κάθε μέρα

Στην Ελλάδα από το 2011 έχουν ατύπως καταγραφεί 62 γυναικοκτονίες και 27 απόπειρες, ενώ το 2020 οκτώ γυναίκες (τρεις στη διάρκεια της καραντίνας), έχασαν τη ζωή τους με αυτόν τον τρόπο. Το 2019 ήταν οκτώ, ενώ το 2018 ήταν δεκατρείς. Τα νούμερα είναι ανησυχητικά.

Σύμφωνα με  πρόσφατες μελέτες (UNODOC 2018,2019), το 58% των γυναικών-θυμάτων ανθρωποκτονίας από πρόθεση, το έτος 2017, δολοφονήθηκε από τον σύζυγο/σύντροφο ή άλλο μέλος της οικογένειάς του. To ποσοστό βρίσκεται σε αύξηση σε σύγκριση με τα αντίστοιχα στοιχεία του 2012 (47%). Αν κάποιος κάνει τους υπολογισμούς 50.000 γυναίκες δολοφονούνται κάθε χρόνο -137 γυναίκες κάθε μέρα κατά μέσο όρο.

Όπως επισήμανε ήδη από το 2018 ο ΟΗΕ, η γυναικοκτονία είναι “παγκόσμια μάστιγα βίας” και τα νούμερα που το αποδεικνύουν είναι  σοκαριστικά.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), “γυναικοκτονία είναι η ανθρωποκτονία από πρόθεση γυναικών επειδή είναι γυναίκες.”

Κατά μέσον όρο, 137 γυναίκες ανά τον κόσμο δολοφονούνται καθημερινά από τον σύντροφό τους ή από κάποιον συγγενή τους, σύμφωνα με νέα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα από την Υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα.

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, “το σπίτι είναι το πιθανότερο μέρος διάπραξης εγκλήματος εις βάρος μιας γυναίκας”.

Περισσότερες από τις μισές από τις 87.000 γυναίκες που δολοφονήθηκαν το 2017 φέρεται ότι έπεσαν νεκρές από τα χέρια των πιο στενών τους ανθρώπων.

Από αυτές, σχεδόν 30.000 σκοτώθηκαν από τον σύντροφό τους και άλλες 20.000 από έναν συγγενή τους.

Στην έκθεση σημειώνεται ότι περισσότερα από 8 από τα 10 θύματα ανθρωποκτονιών που διαπράχτηκαν από συντρόφους τους ήταν γυναίκες.

“Η βία από κάποιον σύντροφο συνεχίζει να έχει δυσανάλογα βαρύ τίμημα εις βάρος των γυναικών”, αναφέρεται στην έκθεση.

Τα στατιστικά στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών συνοψίζουν τις διαπιστώσεις για το 2017 που βασίζονται σε πληροφορίες για ανθρωποκτονίες, τις οποίες παρείχαν κυβερνητικές πηγές. Ωστόσο, εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς πως υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που δεν έχουν καταγραφεί.

Το BBC πραγματοποίησε δική του έρευνα καταγράφοντας την κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης των γυναικοκτονιών την 1η Οκτωβρίου του 2018 σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι ανταποκριτές του δικτύου σε διάφορα σημεία του κόσμου μέτρησαν ότι τα μίντια ανέφεραν τις δολοφονίες 47 γυναικών, προφανώς για λόγους που συνδέονται με το φύλο τους, σε 21 διαφορετικές χώρες. Οι περισσότερες από αυτές τις δολοφονίες ερευνώνται ακόμη.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by BBC News (@bbcnews)

Τον Νοέμβριο του 2020 και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών, το Κέντρο Διοτίμα και η Εφημερίδα των Συντακτών συνδιοργάνωσαν διαδικτυακή εκδήλωση με θέμα “Γυναικοκτονία: από τον δρόμο ως τον νόμο”.

Στόχος να προσεγγιστεί η πιο ακραία μορφή έμφυλης βίας, από νομική, ανθρωπολογική, δημοσιογραφική και ακτιβιστική σκοπιά.

Οι γυναικοκτονίες είναι δολοφονίες γυναικών λόγω του φύλου τους, με δράστες στην πλειονότητα των περιπτώσεων κακοποιητικούς συζύγους, που ασκούν χρόνια βία στα θύματα τους.

Στην ουσία, πρόκειται για εγκλήματα που διαπράττονται στο πλαίσιο βαθιά εμπεδωμένων πατριαρχικών σχέσεων εξουσίας και έμφυλων στερεοτύπων, σύμφωνα με τα οποία οι γυναίκες ως υποτελείς των ανδρών παραμένουν έκθετες στο “σωφρονισμό” και την “τιμωρία” μέσω της άσκησης ελέγχου και κάθε μορφής έμφυλης βίας.

Ο χαρακτηρισμός, η κατανόηση και η καταγραφή αυτών των δολοφονιών καθώς και η νομική αναγνώρισή τους ως γυναικοκτονίες συνιστά πράξη αντίστασης στην απόκρυψη μιας ζοφερής κοινωνικής πραγματικότητας, και παράλληλα φέρνει στο προσκήνιο τη συνενοχή των σεξιστικών κοινωνιών μας.

Επιπλέον, το Κέντρο Διοτίμα και η Τζένη Κριθαρά έδωσαν στον αέρα ένα ακόμη video για το έγκλημα που δεν λέμε.

Στο video η δικηγόρος Χαρά Χιόνη εξηγεί γιατί τα “εγκλήματα πάθους” ή “εγκλήματα τιμής” είναι απλά δολοφονίες γυναικών.

Το video εξηγεί για την αναγκαιότητα της αναγνώρισης του όρου “γυναικοκτονία.”

Εάν υφίστασαι βία, κάλεσε στην Γραμμή SOS 15900 που υποστηρίζεται από την ηλεκτρονική διεύθυνση [email protected]