Ο βραζιλιάνος φωτογράφος Σεμπαστιάο Σαλγάδο και ο Ζαν-Μισέλ Ζαρ συμμαχούν για τον χαμένο παράδεισο, την Αμαζονία.
Ο καλλιτέχνης του φακού, τόσο ανθρωπολόγος όσο και εικαστικός Σεμπαστιάο Σαλγάδο καταδύεται στον άγνωστο, τροπικό παράδεισο της Αμαζονίας μέσα από 200 και πλέον φωτογραφίες τουλάχιστον εκθαμβωτικές.
Ο φωτογράφος πέρασε εφτά χρόνια αναζητώντας φυλές, συνθήκες, πανίδα, χλωρίδα, δυναμικές αλλά και πολιτική στα δάση του Αμαζονίου που σκοτώνουμε. Αυτή η δουλειά του είναι άλλωστε αυστηρά πολιτική. Έχει πει ο Σαλγάδο:
Η κυβέρνηση του κυρίου Μπολσονάρο ψεύδεται για το σταμάτημα της παράνομης υλοτόμησης. Δίνει την εντύπωση ότι λύνει προβλήματα, όμως ψεύδεται για να συνεχίσει την καταστροφή. Έκανε αυτές τις δηλώσεις σε συναντήσεις με τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, όμως αυτόν τον μήνα έγιναν οι μεγαλύτερες ιστορικά καταστροφές στα δάση του Αμαζονίου. Κι αυτό συνέβη μετά τις υποσχέσεις του. Η καταστροφή του Αμαζονίου συνεχίζεται σε απίστευτο βαθμό.
Η έκθεση Amazonia στη Φιλαρμονική του Παρισιού συνοδεύεται από πολυτελή έκδοση του οίκου Taschen αλλά και από μια ισχυρή συμμαχία.
Ο Σαλγάδο συνεργάστηκε με τον συνθέτη Ζαν-Μισέλ Ζαρ και ο εμβληματικός καλλιτέχνης που αποθεώνει η Γαλλία έδωσε ηχόχρωμα σε ένα ταξίδι στην Εδέμ μιας Αμαζονίας.
“Υπάρχουν πολλές παγίδες για μια τέτοια δουλειά. Να μην είναι η μουσική ambient, να μην καταντήσει world ή πολύ έθνικ και την ίδια ώρα να λέει μια ιστορία για κάτι εξαιρετικά ξεχωριστό, όπως το δάσος του Αμαζονίου και εν γένει τα δάση” σχολίασε ο Ζαρ. “Το θέμα είναι πως όλοι οι ήχοι ενός δάσους είναι ήχοι απολύτως ανεξάρτητοι μεταξύ τους, όπως είναι το κελάηδημα των πουλιών που αγνοεί εντελώς τους ανθρώπους που περπατούν ανάμεσα στα δέντρα ή τη βροχή πάνω στις πέτρες. Όμως στο ανθρώπινο αυτί όλα αυτά ακούγονται αρμονικά. Είναι μια αρμονία που δεν σχετίζεται με την ενορχήστρωση, αλλά με τους ήχους του δάσους.”
Ο πρωτοπόρος της ηλεκτρονικής σκηνής ηχογράφησε ένα μουσικό τροπικό τοπίο 52 λεπτών συνοδεύοντας το βλέμμα του Σαλγάδο στα βάθη της βιοποικιλότητας.
Το συμφωνικό έργο του Ζαρ είναι χαρακτηριστικό της τέχνης του, με την ηλεκτρονική, ορχηστρική μουσική να δίνουν περισσότερο βάθος σε ένα ταξίδι στην καρδιά των τροπικών δασών. Για το έργο είπε ο συνθέτης:
Ήθελα να αποφύγω την εθνομουσικολογική προσέγγιση και την δημιουργία ενός απλού background ήχου. Έτσι, συγκέντρωσα μία εργαλειοθήκη με ηλεκτρονικά και ορχηστρικά μουσικά στοιχεία με την πρόθεση να αναπαράγω το ηχόχρωμα των ήχων της φύσης. Σε αυτή την εργαλειοθήκη πρόσθεσα ήχους από το περιβάλλον καθώς και παραδοσιακά στοιχεία (φωνές, τραγούδια, μουσικά όργανα) από το αρχείο του Εθνογραφικού Μουσείου της Γενεύης (MEG). Προσέγγισα τον Αμαζόνιο με σεβασμό, μ’ έναν ποιητικό και εντελώς ξεχωριστό τρόπο.
Επέλεξα τα φωνητικά και τα ηχητικά στοιχεία στην πιο υποβλητική τους διάσταση και δεν προσπάθησα να μείνω πιστός σε κάποιο συγκεκριμένο παραδοσιακό group. Ήταν πολύ ενδιαφέρον για εμένα να πρέπει να φανταστώ το δάσος. Κουβαλάει μαζί του μία δυναμική φαντασίωση για τους Δυτικούς αλλά και του Αμερικανούς. Η συγκεκριμένη μουσική προκαλεί και μία αίσθηση νομαδικής ζωής, λες και οι ήχοι εμφανίζονται και εξαφανίζονται κατά την διάρκεια κάποιας μετανάστευσης. Ήταν απαραίτητο να επιστρέψω πίσω στις βασικές αρχές της ενορχήστρωσης των ήχων της φύσης, για να δουλέψω με ήχους που ακολουθούν ο ένας τον άλλον τυχαία αλλά ταυτοχρόνως μπορούν να δημιουργήσουν μία αρμονία αλλά και μία παραφωνία. Όπως σε κάθε συμφωνία, το έργο έχει στιγμές διαύγειας αλλά και έντασης.
Πρέσβης της UNESCO από το 1993, ο Ζαν-Μισέλ Ζαρ συνεργάστηκε με την επιστημονική ομάδα του Εθνογραφικού Μουσείου της Γενεύης (MEG) για να φέρει στα αυτιά μας την ηχητική ταυτότητα της Αμαζονίας αλλά και των ανθρώπων που την υπερασπίζονται ενάντια στους έμπορους του θανάτου και του χρήματος, τον Μπολσονάρο και τους χορηγούς και αφεντικά του.
Η έκθεση “Amazonia” που απαθανατίζει το ανθρωπολογικό ταξίδι του Σαλγάδο και τις συναντήσεις του με τις φυσικές και ανθρώπινες δυνάμεις -ο φωτογράφος ήρθε σε επαφή με σχεδόν 20 κοινότητες ιθαγενών στη διάρκεια αυτού του ταξιδιού- θα περιοδεύσει σε διάφορες πόλεις του κόσμου μετά το Παρίσι όπου και φιλοξενείται μέχρι τις 30 Οκτωβρίου.
Ακούστε το soundtrack, δείτε τις φωτογραφίες, υπερασπιστείτε τον πλανήτη μας.