Σίγουρα αγαπάς τα ζώα; Ο σπισισμός και πώς να τον κάνουμε παρελθόν

Αναρωτηθήκατε ποτέ πώς μπορεί κάποιος να κλαίει βλέποντας ένα βίντεο ή από μια είδηση σχετικά με ένα κακοποιημένο σκυλί, αλλά δεν αισθάνεται καμία μετάνοια για την κατανάλωση μιας μπριζόλας γνωρίζοντας ότι είναι ένα κομμάτι από ένα μοσχαράκι ή ένα γουρούνι που σκοτώθηκε για αυτό; Η απάντηση είναι σπισισμός.

Ο σπισισμός είναι μια λανθασμένη πεποίθηση ότι ένα είδος είναι πιο σημαντικό από ένα άλλο. Αυτή η τοξική νοοτροπία είναι βαθιά ριζωμένη στην κοινωνία μας και οδηγεί σε κάθε είδους αρνητικές συνέπειες.

Ειδισμός ή σπισισμός

Η λέξη speciesism, από τη λέξη species που σημαίνει είδος και αποδίδεται στα ελληνικά ως «σπισισμός» ή «ειδισμός» χρονολογείται από το 1973. Η λέξη πρωτοχρησιμοποιήθηκε επίσημα το 1973, από τον Βρετανό ψυχολόγο Richard D. Ryder , μέλος μιας ομάδας διανοούμενων στην Οξφόρδη. Πιστεύεται όμως, ότι τη λέξη speciesism την είχε χρησιμοποιήσει και ο Δαρβίνος.

Ο Ryder ισχυρίστηκε ότι ο Δαρβίνος και οι επιστήμονες, συμφώνησαν, ότι δεν υπάρχει κάποια “μαγική” (magical) ουσιώδης διαφορά μεταξύ ανθρώπων και άλλων ζώων από βιολογική άποψη, συνεπώς δεν θα πρέπει να κάνουμε μια σχεδόν πλήρη διάκριση, ηθικά.

Ως σπισισμός ορίζεται:

1. Προκατάληψη ή διάκριση (μεροληψία) η οποία στηρίζεται στα είδη (species). Ιδιαίτερα , η διάκριση απέναντι (ενάντια) στα ζώα.

2. Η προϋπόθεση, η αποδοχή της ανθρώπινης ανωτερότητας(υπεροχής) στην οποία στηρίζεται ο σπισισμός.

Ουσιαστικά δηλαδή, ο σπισισμός πρεσβεύει την εκχώρηση διαφορετικών αξιών , δικαιωμάτων ή προσοχής σε άτομα, αποκλειστικά και μόνο με βάση την ιδιότητα του είδους τους.

Στην πράξη ο σπισισμός εκφράζεται με πολλαπλές μορφές εκμετάλλευσης των ζώων με τη θεώρησή τους ως ανθρώπινη ιδιοκτησία η οποία μπορεί να διατεθεί, να απορριφθεί και γενικότερα να χειραγωγηθεί κατά βούληση.

Στην ανθρώπινη σπισιστική κοινωνία τα ζώα χρησιμοποιούνται με ποικίλους τρόπους ανάλογα με τα κατά περίπτωση συμφέροντα των εξουσιαστών ανθρώπων. Η εκμετάλευση αυτή μπορεί να αφορά στα ζώα τα ίδια ζωντανά ή σκοτωμένα, ολόκληρα, ή μέρη του σώματός τους, παράγωγα οργάνων τους, εκκρίσεις τους, υπηρεσίες που αυτά παρέχουν ως αχθοφόροι, μέσα μεταφοράς, διασκεδαστές, πειραματόζωα, συντροφιά κλπ.

Ο ειδισμός πρεσβεύει ότι τα όντα (πρέπει να) κατατάσσονται σε ανώτερα και κατώτερα με κριτήριο μόνο το βιολογικό τους είδος. Σήμερα, επειδή ανώτερα όντα θεωρούνται εκείνα που απλώς υπάγονται στο είδος “homo sapiens”, είναι σύνηθες να δίνεται προτεραιότητα στα ανθρώπινα συμφέροντα και να καταπατούνται τα συμφέροντα που ανήκουν σε μη ανθρώπινα όντα.

Η εφαρμογή της έννοιας της ισότητας δεν πρέπει να περιορίζεται στο ανθρώπινο είδος, αλλά να επεκταθεί και σε όλα τα όντα που διαθέτουν συμφέροντα. Αυτό δε σημαίνει πως πρέπει να αναγνωρίσουμε τα ίδια δικαιώματα στα ζώα με αυτά που αναγνωρίζουμε στους ανθρώπους. Πρέπει όμως, να αξιολογούμε και να αντιμετωπίζουμε παρόμοια συμφέροντα με παρόμοιο τρόπο όχι μεροληπτικά, αλλά με βάση τις ανάγκες των ατόμων και ανεξάρτητα από το βιολογικό τους είδος.

Δηλαδή, αφού ούτε ένα άλογο ούτε ένας άνθρωπος έχουν συμφέρον να πονάνε, δεν πρέπει να θεωρούμε τον έντονο πόνο ενός αλόγου λιγότερο σημαντικό από τον έντονο πόνο ενός ανθρώπου (δεδομένου ότι βιώνουν τον πόνο εξίσου έντονα και δυσάρεστα). Επομένως, αναφορικά με το επιχείρημα του ανθρωποκεντρισμού, εφόσον είναι αυθαίρετη η κρίση ότι οι άνθρωποι αποτελούν την αξιακή κορωνίδα της δημιουργίας, δεν μας επιτρέπεται να μεταχειριζόμαστε και να εκμεταλλευόμαστε τα ζώα με όποιον τρόπο επιθυμούμε, προκειμένου να προωθήσουμε τα δικά μας συμφέροντα.

Το όριο μεταξύ των ειδών δεν είναι και δεν μπορεί να είναι ηθικό: η κοινωνία μας πρέπει επομένως να εξελιχθεί έτσι ώστε να συμπεριλάβει τα ζώα στον κύκλο της ηθικής μας σκέψης.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ελληνική βίγκαν πρόκληση των 22 ημερών, αλλά και για δήλωση συμμετοχής επισκέψου τη σελίδα της Vegan 22 Greece.