Και τί, παρακαλώ, σημαίνει εγκληματολογική προσέγγιση; Ο συμπαρουσιαστής του podcast Ισόβια Κάθειρξη της Radcast, μαχόμενος δικηγόρος Δρ. Εγκληματολογίας Παναγιώτης Παπαϊωάννου εξηγεί.
Το ερώτημα είναι διαχρονικά επίκαιρο και μας καλεί να θυμίσουμε και να επαναδιατυπώσουμε τί σημαίνει “Εγκληματολογία”. Καθώς οι γενιές αλλάζουν και οι περί το έγκλημα παραστάσεις του κοινού μεταβάλλονται, χρήσιμο είναι να ξεκινήσουμε την απάντηση από τί δ ε ν είναι εγκληματολογία.
ΔΕΝ είναι το “μπαίνω στο μυαλό του εγκληματία”, η ανυπόφορα επιδερμική αυτή, ποπ, αντίληψη για τη λατρεία του τραύματος και του θανάτου, που καταλαμβάνει τόσο την περιέργεια του ασπούδαστου για το “γιατί” ενός εγκλήματος όσο και την τάση του σπουδαγμένου να προκηρύσσει ότι ως εγκληματολόγος κατέχει κάποιο “φοβερό και τρομερό” μυστικό που εξηγεί “γιατί συμβαίνουν τα εγκλήματα”.
ΔΕΝ είναι οι μυθοπλαστικές αναπαραστάσεις τύπου CSI, όπου ομήγυρες από καλοπληρωμένα και καλοντυμένα μοντέλα/ηθοποιούς διασκέπτονται και ψυχανεμίζονται για το “προφίλ” του ασύλληπτου δράστη, πάνω σε σενάρια που γράφουν άνθρωποι κατά κανόνα ξένοι με την επιστημονική γνώση και την έρευνα.
ΔΕΝ είναι μια ξερή τυπολογία και ορισμοί τακτοποιημένοι σε κουτάκια.
ΔΕΝ είναι ένα σύνολο θεωριών βιολογικοποίησης και ποσοτικοποίησης του εγκλήματος, που εξηγεί τα πάντα με ιατρικές ή εργαστηριακές εξετάσεις, σφετεριζόμενες το αλάθητο.
ΔΕΝ είναι, τέλος, η κουλτούρα αυστηροποίησης της ποινής, το «φτιάξτε επιτέλους ένα νόμο που να…», από την οποία ειδικά στην Ελλάδα, ο δημόσιος διάλογος νοσεί βαρύτατα εδώ και χρόνια.
Πάτα play!
Κάτια Κολιτσοπούλου, η τίγρης του Παγκρατίου. Κάτια Γιαννακοπούλου & Αρχιμανδρίτης Άνθιμος Ελευθεριάδης, ένα πάθος μοιραίο. Υπόθεση Δαγκλή, ο ripper της Ελλάδας. Στο νέο εγκληματολογικό podcast με την Κατερίνα Κατή, δικαστική ρεπόρτερ και τον δικηγόρο και δόκτωρα εγκληματολογίας, Παναγιώτη Παπαϊωάννου τα αιματηρά κεφάλαια στην ιστορία της Ελλάδας διαβάζονται ξανά από την αρχή.
Η εγκληματολογική προσέγγιση αποτελεί ένα σύνθετο εργαλείο που χρησιμοποιείται υπεύθυνα από χειριστές που δεν είναι απλώς ερασιτέχνες αλλά γνώστες, όπως σε μια χειρουργική επέμβαση ή μια κλινική εξέταση ο χειριστής δεν πρέπει μόνο να έχει πτυχίο, αλλά και ειδικότητα.
Έχει τη βάση του στην ανανεούμενη και εμπλουτιζόμενη θεωρία, κινείται με γνώμονα τόσο το διεθνές παράδειγμα όσο και την αναγνωρισμένη τυπολογία του εγκλήματος (τί προβλέπεται σε δεδομένη έννομη τάξη ως έγκλημα, ποιά τα στοιχεία του, πώς τιμωρείται και ποια θέση κατέχει στη νομοθεσία).
Είναι σε θέση να παραγοντοποιήσει γιατί συνέβη κάθε έγκλημα και να αιτιολογήσει τα συμπέρασματά του, επικοινωνώντας τα κύρια συμπεράσματα της επιστήμης με απλή και κατανοητή γλώσσα. Συνδιαλέγεται με όμορες της νομικής ανθρωπιστικές επιστήμες (ψυχολογία, κοινωνιολογία, ανθρωπολογία γραφολογία), και γνωρίζει να τις αξιοποιεί δικανικά.
Συγκεράζει ερευνητικά και στατιστικά δεδομένα (τα οποία γνωρίζει πώς να ερμηνεύει) και διαθέτει ευκρινή αντίληψη περί των αρμών λειτουργίας του Συστήματος Ποινικής Δικαιοσύνης (Αστυνομία-Δικαστήρια-Φυλακές) πριν προτείνει, επισημάνει και αναλύσει.
Όλα αυτά είναι κυρίως η σύγχρονη, εφαρμοσμένη εγκληματολογία, η οποία, σε αντίθεση με πολλά άλλα επιστημονικά ή επιστημονικοφανή πεδία που φέρουν την ίδια λεκτική κατάληξη (-ολογία), σκοπεύει να εντοπίζει σφάλματα και να προτείνει εφαρμόσιμες λύσεις με κριτήριο τη βελτιστοποίηση επί το ανθρωπιστικώτερο της απονομής ποινικής δικαιοσύνης.